Ji dema komûnîsal û cîlhanê heta jiyana dijîtal de, jiyana û şêwirmendiyê gelek ji dîtina cîhanê dîtin û dê bibin. Lê belê, mirov hêj jî wekî çi ku li jiyana destpêkê ye, wekî mirov li ser nav e. Belkî daxwazên me zêde bûn, jiyana tiştên nû ji me daxwaz dike, lê li çavên me hêj jî gengaziya yekemîn a mirovî bi me re vekirî ye û li ser pişta me ye. Li dema komûnîsal a îro, mirov fikrên xwe li ser bingeha zaroktiyê, plana xwe dike û emekê pêşkeş dike. Ji ber ku jiyana bi war û topra pêvekirî re ji hejmareke kêm xem û hûriyên wan hem bi jiyane û hûriyên wan di nav wan de kuşt.

Bavçûn û kolektîv, li welat û tabiyeta warê, di nezikatiya jiyana mirovan de hejmareke baş a pirsa esas bû û hûriyên wan jî bi amadekirina wê hûrikirî bû.

Mirov ne dema « bajarê min » got? Mirovat ne dema « bajarê min » gotin, wê rojê jiyana destpêkir. Ji ber ku pêwendiyên mirovan gelek dibin, jiyana, fîlozofî û armancên jiyana heta ku ew bandorê dikin û guhartin dikin.

Xurttîna mikro a neteweyî li gorî daxwaza dema komûnîsal û jiyana kevneşop, ji aliyê hikûmetê ve dest pê kir. Li ser vê çîroka dirav ya ku yekemîn bi lêkolîna bingehî ya « dîrok li ser dema xwe tê nirxandin » ve hatî dayîn, divê bibêje, em jî dibe. Lêbelê, realîte dixwaze bîne wê ku jiyana li heman demê îro di aliyê parastin û parastinê de neteweyî ya mikro yekemîn daye alîkariya wê. Ev neteweyî bi me re yekemîn bû, ku ji daxwaza malbatê hilbijartin. Lê li rojhilatê niha wek parçegeha xwe ne, wekî « neteweyî yekemîn » dibe xwedan. Lêbelê li gor şertên rojhilatê, têgihîştin û têgihîştin di rêzgirtina alîkarî de hêj îfadeya xwe dike.

Xurttîna mikro niha ji bo kapîtalîst û emperyalîstên din xemgîn bû û alîkarî li ser baskirina neteweyên din, sererastkirina wan û berdewamkirina nirxên sermayê û bihêzkirina dîzayna ewlehiyê ya wan xwast.

Ev rastiyê di gel gelê Kurd re pir xuya dibe. Mirovên ku hesabên xwe û planên xwe hene, hîn jî vê lîstike û pêşengiyên wan li ser alîkariya wê baş dikin. Piştî şerê cîhanê yê yekemîn, mirovên Kurd wek kesên ku xuya dibe, meyîl dike ku mîna metreya kuştin û parçeyek mezin bibe. Teşebbûsa Îngilîz û Fransayê di vê mijarê de « tevî parastina wan » hat dayîn. Ev parçeyek nayîn paşeroja xwe bi avakirina qirkirina binavkirin û hatîna çerxa mayîn, çerxa nîşanên felsefî, dînî, dînî pêk tînin, pêk hatiye paşeroj kir.

Heke em bi şertên niha ve bêne, neteweyî ya mikro û rêzgirtina sererast di bin welatên ku Kurd li wan bûn, dibe. Mesela Kurdên Ezîdî dibêjin « em Kurd ne, Ezîdî ne », Kurdên Alevî dibêjin « em Kurd ne, Alevî ne », Kurdên Zazayî dibêjin « em Kurd ne, Zazayî ne ». Ev yek, hewldana vê lîstikê ya parçeyek wekî alîkariya wê dikin.

Herdu gel, hem siyasetê yekgirtî jî bi berdewamiya vê lîstikê ya ku di meşa serxweşiyê de lîstin, xeterna ye. Gelê Kurd li gor her deverê dike, bi berxwedanek û germahiya xwe, dê çi qebûl bike?

Neteweyî ya makro

Neteweyî ya makro li aliyê şerê Fransayê, devrima salname û hikûmetiyeke gelek di berhevkirina wê dê bê, ji aliyê sermayedarên ku hemî ji sêrtan çûne, ve hat pêşkêş kir. Neteweyî û dewletê, ji aliyê dinyayê ya nû ya dinyayê, wekî yekemîn rastî neheqî ya nû bû. Dîroka nû ya jiyana çêdibe dema ku hinek biçûk beşên jiyana me li hemberî malbatê ve tên damezirandin.

Li ser erdê, her gelê dijînetirînî çi jî bê, rêyên xwe yên xweyî heye. Niha jî gelê afrikayê, ku gelê kêmîn ên sade li meşa me ne, ji me gelek bi gelek di nav me de ne, gelekî yekgirtî ye. Ev yek bi rêya siyasetê, ne bûna xwestina xwe û ne dîroka me rast nîşan didin.

Eger niha jî neteweyî ya mikro bi zorê tête dayîn û li ser me tê lîstin û gelê me hêj jî dibêje « ez Zazayî me, ez Kirmanj me, ez Kurd me, Ezîdî, Alevî Soran, Goran » dibêje, sedema yekem jî siyasethesilî, tenêxwarî û qirkirina neteweyî ye.

Neteweyî ji bo Kurdan çima haram e?